Nie ulega wątpliwości, że krew, to naprawdę bardzo ważny materiał badawczy, a dzięki różnego rodzaju laboratoryjnym badaniom krwi, możemy zbadać, czy większość naszych narządów organizmie funkcjonuje prawidłowo. Obecnie jednym, ze zdecydowanie najczęściej wykonywanych w laboratoriach badań, jest biochemia krwi. Dowiedz się koniecznie, czym dokładnie jest biochemia krwi oraz jakie są normy badań biochemicznych krwi.
Biochemia krwi – co to?
Badanie biochemiczne krwi, może być wykonane w profilu ogólnym lub pod kątem jakiegoś schorzenia. Badanie osocza pokazuje poziom enzymów, hormonów, białek, elektrolitów i pierwiastków śladowych w organizmie, a jego wyniki obrazują stan kliniczny konkretnych narządów. Wyniki badania biochemicznego krwi dają obraz funkcji prawie wszystkich narządów, układów, gruczołów, stanu nawodnienia, odżywienia, postępu choroby. Dla ułatwienia oceny zmian zachodzących w składnikach osocza w różnych chorobach, zostały opracowane tzw. profile oznaczeń, najlepiej pasujące do danej grupy schorzeń.
Badanie biochemiczne krwi – różne profile oznaczeń
Wyniki badania biochemicznego krwi dają obraz funkcji prawie wszystkich narządów, układów, gruczołów, stanu nawodnienia, odżywienia, postępu choroby. Dla ułatwienia oceny zmian zachodzących w składnikach osocza w różnych chorobach, zostały opracowane tzw. profile oznaczeń, najlepiej pasujące do danej grupy schorzeń.
1. profil ogólny (kontrolny)
2. profil nerkowy
3. profil wątrobowy (próby wątrobowe)
4. profil kostny
5. profil sercowy
6. profil lipidowy
7. profil tarczycowy rozszerzony
8. profil trzustkowy
9. profil alergiczny
10.profil reumatyczny
11.profil kobiety w ciąży
12.profil przy antykoncepcji hormonalnej
13.profil przedoperacyjny
14.profil małego dziecka
15.profil kobiety po 40. roku życia
16.profil mężczyzny po 40. roku życia
Biochemia krwi – normy biochemiczne
Normy biochemiczne, które obowiązują w laboratoriach, przedstawiają się następująco:
•glukoza: 70–100 mg/dl (3,9-5,6 mmol/l)
•glukagon: 50-100 ng/l (nanogramów na litr)
•cholesterol całkowity: 138-200 mg/dl (3,6-5,2 mmol/l); wartości graniczne – 135-155 mg/dl (3,5-4,0 mmol/l), wartości nieprawidłowe – powyżej 155 mg/dl (4,0 mmol/l)
•LDL: poniżej 135 mg/dl (3,5 mmol/l); wartości graniczne – 135-155 mg/dl (3,5-4,0 mmol/l); wartości nieprawidłowe – powyżej 155 mg/dl (4,0 mmol/l)
•HDL – wartości prawidłowe dla mężczyzn: 35-70 mg/dl (0,9-1,8 mmol/l); dla kobiet: 40-80 mg/dl (1,0-2,1 mmol/l)
•trójglicerydy (TG): 60–165 mg/dl (0,55-2,0 mmol/l)
•mocznik: 2,5-6,4 mmol/l (15–39 mg/dl)
•mocznik jako azot mocznika (BUN): 7-18 mg/dl
•kwas moczowy: 0,15-0,45 mmol/l (2,5-8,0 mg/dl)
•białko całkowite: 60–80 g/l
•albuminy: 3,5-5,0 g/dl
•kinaza kreatynowa (CK) – mężczyźni: 18–100 U/l; kobiety: 10–66 U/l
•bilirubina całkowita: 0,2-1,1 mg% (3,42-20,6 µmol/l), noworodki 1 dzień – do 4 mg/dl (do 68 µmol/l), noworodki 3 dni – do 10 mg/dl (do 17 µmol/l), noworodki 1 miesiąc – do 1 mg/dl (do 17,1 µmol/l); bilirubina bezpośrednia: 0,1-0,3 mg% (1,7-5,1 µmol/l); bilirubina pośrednia: 0,2-0,7 mg% (3,4-12 µmol/l)
•kreatynina: 62–124 mmol/l (0,7-1,4 mg/dl)
•dehydrogenaza mleczanowa (LDH): 120–230 U/l
•aminotransferaza alaninowa (AlAT): 5–40 U/l (85–680 nmol/l)
•aminotransferaza asparginianowa (AspAT): 5–40 U/l (85–680 nmol/l)
•fosfataza alkaliczna (ALP): 20–70 U/l
•fosfataza kwaśna (ACP): 0,1-0,63 U/l
•gamma-glutamylotransferaza (GGT) – mężczyźni: 18–100 U/l; kobiety: 10–66 U/l
•fibrynogen: 200–500 mg/dl
•potas: 3,5-5,0 mmol/l
•sód: 135–145 mmol/l
•chlor: 95–105 mmol/l
•fosfor: 0,81-1,62 mmol/l (2,5-5 mg/dl); dzieci: 1,3-2,26 mmol/l (4-7 mg/dl)
•wapń: 2,1-2,6 mmol/l (8,5-10,5 mg/dl)
•żelazo: kobiety – 6,6-26 mmol/l (37-145 mg/dl), mężczyźni – 10,6-28,3 mmol/l (50-158 mg/100dl)
•ferrytyna – mężczyźni: 15–400 µg/l; kobiety: 10–150 µg/l
Jak przygotować się do badania biochemii krwii?
Biochemia krwi to proste badanie, nie oznacza to jednak, że można wykonać je bez przygotowania. Warto podkreślić, aby przed badaniem nic nie jeść – należy być na czczo. Ponadto, zależnie od wykonywanego profilu, należy liczyć się z dodatkowymi kryteriami. Wykonując profil ogólny, lipidowy bądź wątrobowy, należy pamiętać, aby dzień wcześniej nie objadać się, nie spożywać dań ciężkostrawnych, nadmiernie słodkich, nie pić alkoholu i mocnej kawy bądź herbaty.
Warto pamiętać, aby na badanie stawić się minimum 8 godzin po zjedzonym ostatnim posiłku. Przed badaniem można wypić szklankę wody. Ponadto niektóre wartości zależne są od dobowego rytmu – upewnij się, czy w twoim przypadku pobranie krwi lepiej wykonać rano, w godzinach popołudniowych, czy może nie ma to znaczenia. Upewnij się także, czy stosowane przez ciebie leki nie będą zmieniały parametrów w badaniu – dowiedz się, czy w dniu badania nie należy ich odstawić. Porozmawiaj także ze specjalistą, czy podobnie w przypadku badania biochemicznego mogą działać dane witaminy bądź suplementy diety.
Pamiętaj, aby dzień przed badaniem nie zmieniać nawyków żywieniowych i stylu życia. W przeciwnym razie, wyniki mogą być zafałszowane.
