Zdecydowanie jednym z najtańszym, jeżeli chodzi o badania wykonywane prywatnie i tym samym, również jednym z najczęściej zalecanym przez lekarzy badaniem laboratoryjnym, jest badanie ogólne moczu. Każda osoba, która chociażby już dostała wyniki z tego badania i chciała dokładnie wiedzieć, czy w jej organizmie nie dzieje się coś złego, jeszcze przed wizytą u lekarza, nie zawsze umie prawidłowo odczytać badanie moczu. Jeżeli chcesz wiedzieć, jak odczytać takie właśnie badanie, to koniecznie powinieneś przeczytać ten artykuł.
Co to jest badanie moczu?
Badanie moczu to jedno z podstawowych badań laboratoryjnych, które umożliwia rozpoznanie wielu chorób. W moczu można wykryć bardzo dużo różnych substancji, które są wynikiem końcowego procesu przemiany materii. Obniżony lub podwyższony poziom wybranej substancji lub obecność innej – nieprawidłowej, może sugerować występowanie infekcji. Badanie moczu często zalecane jest jako badanie rutynowe, na dodatek jest ono proste, ogólnodostępne i tanie, a może dostarczyć informacji na temat naszego zdrowia. Do zbadania moczu konieczne jest pobranie jego próbki do specjalnego jałowego pojemnika. Można go kupić w każdej aptece lub laboratorium. Przeciwwskazane jest zbieranie moczu do innego naczynia, ponieważ może to zafałszować wynik badania. Przed pobraniem moczu należy koniecznie umyć ręce.
Co wchodzi w skład moczu?
W skład moczu wchodzi:
• 96% wody,
• 2,5% azotowych produktów przemiany materii (głównie mocznik),
• 1,5% soli mineralnych oraz minimalne ilości innych substancji, np. barwników żółciowych (nadają moczowi kolor i zapach).
Dlaczego badanie moczu jest tak ważne?
Badanie moczu może pomóc w rozpoznaniu chorób nerek i wątroby oraz dróg moczowych. Pozwala ocenić predyspozycje do tworzenia się kamieni, a także ułatwia diagnostykę cukrzycy, żółtaczki czy zapalenia trzustki. Jest również przydatne m.in. w diagnostyce chorób nadnerczy, przy monitorowaniu poziomu wapnia, witaminy C oraz mocznika w organizmie, do wykrywania specyficznych markerów różnych procesów chorobowych a także do oceny zapotrzebowania na przeciwutleniacze.
Badanie moczu przeprowadza się:
• w przypadku podejrzenia infekcji układu moczowego (do typowych objawów nasuwających takie podejrzenie należą: ból lub pieczenie podczas oddawania moczu, trudności w oddawaniu moczu, krew w moczu, gorączka, rozlany ból w podbrzuszu, parcie na pęcherz moczowy),
• w celu monitorowania skuteczności leczenia kamicy nerkowej, infekcji układu moczowego, nadciśnienia tętniczego, niektórych chorób nerek lub wątroby,
• jako badanie rutynowe (przynajmniej raz w roku – zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn).
Badanie ogólne moczu – co się bada
1. Barwa – urochrom, barwnik moczu, daje żółte zabarwienie o różnych odcieniach. Zmiana barwy zależy m.in. od diety, przyjmowanych leków. Czerwona barwa nie musi oznaczać zawartość krwi lecz substancje wydzielane w nadmiarze przez organizm. Brązową powoduje np. bilirubina oraz związki fenolu (skutek zatrucia tą substancją), czarna może sugerować obecność melaniny.
2. Przejrzystość – powinien być przejrzysty lub lekko opalizujący. Zmętnienie może oznaczać obecność krwinek czerwonych (np. stan zapalny, nowotwór pęcherza), leukocytów i bakterii (też wskazują na stan zapalny oraz soli, np. kwasu moczowego, nabłonków i tłuszczu).
3. Ciężar właściwy – norma to 1018-1030 g/l. Powyżej normy – przy dużych ilościach białka, glukozy lub metabolitów różnych leków. Zmniejszona gęstość może oznaczać choroby – np. moczówkę prostą czy przewlekłą niewydolność nerek.
4. pH – średnia prawidłowa wartość to 6. Mniej mają osoby spożywające duże ilości mięsa. Mocz zasadowy (powyżej 6) – osoby na diecie wegetariańskiej lub mlecznej. Może on również oznaczać podwyższony poziom potasu, przewlekłą niewydolność nerek czy nadczynność przytarczyc, a także gdy mocz trzymamy zbyt długo w temperaturze pokojowej. pH poniżej 5 może oznaczać odwodnieni lub gorączkę.
5. Urobilinogen – znak ,,+” to prawidłowy wynik, “+++” oznacza żółtaczkę, a brak tej substancji – cholestazę (zastój żółci u kobiet w ciąży).
Interpretacja wyniku badania moczu
W moczu mogą się znajdować komórki nabłonkowe i czerwone oraz białe krwinki. Komórki nabłonkowe mogą świadczyć o stanie zapalnym pęcherza lub sugerować uraz nerek. Czerwone krwinki mogą się dostać do krwi z pochwy z krwią menstruacyjną. Mogą także oznaczać uraz pęcherza. Duża ilość czerwonych krwinek w moczu świadczy o infekcji, urazie, guzie, kamicy nerkowej. Podwyższone leukocyty w moczu, a także bakterie sugerują infekcję dróg moczowych, jak na przykład zapalenie pęcherza, czy infekcja nerek. Niezwykle ważnym parametrem, jest ciężar właściwy, czyli gęstość względna. Jak wskazują różne źródła, wyniki moczu w normie wskazują ciężar o gęstości od 1,005 do 1,030 bądź od 1,025 do 1,035 g/cm3. Zbyt niska gęstość moczu, zbliżająca się do gęstości wody (1,000 g/cm3) może być oznaką tego, że w naszym moczu znajdują się niepożądane substancje, jak również jeżeli chodzi o osoby, które nie mają problemu z nerkami, może być to objawem odwodnienia. W badaniach ogólnych moczu wychodzi również poziom białka, które wedle normy powinno być nieobecne. jest wiele różnych przyczyn, dlaczego białko pojawia się w moczu, mogą być to, na przykład nowotwory, choroby nerek, dróg moczowych, układu krążenia i krwi.
